DENNIS VAN VREDEN: ビヨンセ! BIYONSE

Dennis van Vreden (1987) studeerde grafisch ontwerpen aan Artez in Zwolle en behaalde een Masterdiploma aan de afdeling Media Design and Communication van het Piet Zwart Instituut in Rotterdam. Dennis was bereid om, voorafgaande aan zijn komst naar Arnhem op donderdag 31 oktober en zijn optreden met de installatie ビヨンセ! Biyonse, een aantal vragen te beantwoorden.

DIT IS KUNST: De bijeenkomst van DIT IS KUNST op 31 oktober gaat over de vraag hoe kunst zijn relevantie kan behouden. Moeten kunstenaars aan het begin van de eenentwintigste eeuw verder gaan met wat hun voorgangers al deden, of moeten ze alles vergeten wat ze op de kunstacademie hebben geleerd en een voorbeeld nemen aan de massacultuur? Of jij nu voor het een of het ander kiest, laten we even in het midden, maar gesteld kan worden dat massacultuur en popcultuur een rol spelen in je werk. Je bent er niet vies van. Heeft dat te maken met het feit dat je zelf een popfan bent en van de infantiele en escapistische kanten daarvan geen geheim maakt?

DENNIS VAN VREDEN: Maar de kunstacademie en de massacultuur hebben toch zeker veel met elkaar te maken? De grootste les die ik op het Piet Zwart Instituut heb geleerd is om mijn werk te zien in de grotere context van de kunst. Aan wat ik doe, is een lange rij kunstenaars voorafgegaan met vergelijkbare conflicten als ik. Dat geeft de zaken een bepaald perspectief. En dan vooral in de queer subculture. In de afgelopen tweeënhalf jaar heb ik geprobeerd zoveel mogelijk van mijn queer roots te onderzoeken. Dat is niet in ieder opzicht een vrolijk verhaal. Veel van mijn helden leefden in de Eighties en hun kunst stond in het teken van hun strijd tegen Aids. De meer optimistische tegenhanger daarvan is Busby Berkeley die vanaf de jaren dertig van de vorige eeuw de beginselen van caleidoscopische choreografieën bedacht.

Vluchten voor de realiteit kan je zowel positief als negatief opvatten. Ik denk dat mijn werk daar vooral ook over gaat. In het werk dat ik 31 oktober laat zien, vestig ik de aandacht op de reacties van mensen op muziek en beeld. De interactie tussen beeld, muziek en bezoekers zorgt ervoor dat mensen dansen zonder daar verder over na te denken. Ze vergeten zo’n beetje zichzelf. Wat ik aanbied is een artificiële escape.

Het werk van Andy Warhol blijft de grootste invloed op mij hebben. Ik zag laatst een film van Charles Henri Ford waarin Warhol voorkwam. Ik voelde gelijk een enorm sterke connectie met die man. Een soort van vaderfiguur misschien… Ik heb het sterke gevoel dat Warhol, precies zou weten waar mijn Beyoncé werken over gaan. Het is zowel een kritiek op massacultuur als een verheerlijking ervan. Mijzelf inbegrepen.

DIT IS KUNST: Laten we even voorbijgaan aan je eigen voorkeuren en ervaringen. Je ziet in de popcultuur zaken die lijken te wortelen in het psychologische, het spirituele en rituele. Ze zijn in wezen tijdloos en nemen in de loop van de tijd alleen een andere gedaante aan. Je ziet popcultuur met andere woorden als een rijke bron. Kun je dat uitleggen?

DENNIS VAN VREDEN: Ja precies. Het gaat me om een aantal archetypische settings – in de popcultuur en daarbuiten - die overeenkomsten vertonen, hoewel ze anders van toon zijn. De archetypische setting van één verheven persoon die de menigte toespreekt, is er een van. De specifieke bewegingen van grote massa’s, waar Kracauer over schreef in The Mass Ornament, die tegelijkertijd mooi en angstaanjagend zijn, reken ik er ook toe. Ik heb het publieke optreden van Beyoncé vergeleken met dat van Hitler. Wat zijn de overeenkomsten tussen de concert-setting van Beyoncé en de setting waarin Hitler Duitsland probeerde te inspireren om de strijd aan te gaan. Beiden hebben een gigantische massa juichend publiek waarvan de meesten misschien niet eens iets horen van wat beiden te zeggen hebben. Een affectieve setting. Er bestonden overigens al veel werken over dit fenomeen bij Beatles concerten. Anthea Hamilton liet me eens een werk zien bijvoorbeeld. Mijn ビヨンセ! Biyonse installatie was de katalysator voor dit onderzoek.

DIT IS KUNST: Vind je het maken van kunst van belang, het voortbouwen aan een lange, kritische traditie? Of gebruik je de middelen van de popcultuur en de middelen van de kunst naar believen om wat je bezighoudt en wat je belangrijk vindt een gestalte te geven?

DENNIS VAN VREDEN: Beide. De lange, kritische traditie is juist de hidden agenda achter de vervreemdende popcultuur-werken. De kritiek verschuilt zich achter de Beyoncé. Het is een oproep als het ware, om verder te kijken dan de esthetica.

DIT IS KUNST: Op 31 oktober laat je een interactieve installatie zien. Kun je uitleggen hoe die installatie technisch in elkaar zit en wat voor jou het belang was om hem te maken?

DENNIS VAN VREDEN: Deze installatie heb ik samen met een tutor gemaakt tijdens mijn Piet Zwart-jaren. Sinds de release van de XBOX Kinect is hij gelijk al gehackt en gebruikt voor vele doeleinden. Ik maak simpelweg gebruik van deze voorgehackte techniek. Het apparaat is ontworpen om de ruimte te lezen en te scannen en daarbij herkent de installatie de bewegingen van het menselijke lichaam. Hij reageert op de bewegingen van de gebruiker. Op de screening staat een Beyoncé klaar in het Botticelli schilderij om al jouw bewegingen over te nemen. Het programma dat ik daarvoor gebruikte heet Animata. Van iedere man maak ik heel even een crossdresser.

Klik: website Dennis van Vreden